درمورد اعتکاف و اعمالش بیشتر بدانید

اعتکاف از ماده «عکف» در لغت به معنای اقبال و روی آوردن به چیزی و ملازمت آن بر راه تعظیم است.

اعتکاف یک عبادت نیست، بلکه مجموعه ای از عبادات در مراسم اعتکاف گرد هم آمده اند و در واقع اعتکاف مقدمه ای برای ورود به جهاد اکبر و مبارزه با نفس است.

اعتکاف، فصلی برای تطهیر روح و جان انسان و شستن گناهان در زلال عبادات و فرصت و مجالی برای نجوا با پروردگار و بازگشت به اصل خویشتن است.

اعتکاف، حج کوچک است که همانند حج، بعضی از لذت های دنیا را به طور موقت، کنار گذاشته می شود و هم و غم انسان، یاد خدا و سر و کار داشتن با اوست. چند روز از خانواده و دوستان، دور شده و وقتی به سوی آنان بر می گردند، به استقبالش می آیند و گویی دوباره متولد شده است. سفر اعتکاف، مانند هر سفری، وسایلی و کوله پشتی می خواهد.

اعمال اعتکاف

بسیاری از مسلمانان سه روز ایام البیض یعنی 13، 14 و 15 رجب را روزه گرفته و در مسجد معتکف می شوند.

روز سیزدهم رجب:

روز سیزدهم ماه رجب مصادف با ولادت امیرالمؤمنین حضرت على(ع) است؛ و اوّلین روز از ایّام البیض است. روزه گرفتن در این روز، و دو روز بعد، ثواب فراوانى دارد. و هر کس که بخواهد عمل “امّ داوود” را به جای آورد، باید این روز را روزه بگیرد.

اعمالی را باید در این شب انجام داد؛ از جمله آن ده رکعت نماز است، (هر دو رکعت با یک سلام) که اگر به درستی به جا آورده شود، دارای ثواب و پاداش بزرگی است. در روایتی از پیامبر (ص) می خوانیم: «کسی که در شب سیزدهم ماه رجب ده رکعت نماز بخواند؛ بدین گونه که در رکعت اول، حمد یک مرتبه و سوره عادیات هم یک مرتبه و در رکعت دوم حمد یک مرتبه سوره تکاثر نیز یک مرتبه بخواند و بقیه رکعت ها را هم به همین نحو تمام کند، خداوند متعال گناهان او را می آمرزد و اگر عاق والدین هم باشد خداوند سبحان از او راضی می شود، و همچنین در قبر نکیر و منکر به او نزدیک نمی شوند و او را نمی ترسانند و بر پل صراط هم چون برق خاطف (سریع) عبور می کند و نامه اعمالش را به دست راستش می دهند و میزان اعمالش سنگینی می کند و در بهشت فردوس هزار شهر به او اعطا می شود.»

روز چهاردهم رجب:

روزه گرفتن در روز چهاردهم پاداش فراوانى دارد. در روایتى از رسول خدا (ص) مى خوانیم: “هرکس که روز چهاردهم ماه رجب را روزه بگیرد، خداوند پاداشى به وى عنایت کند که نه چشمى دیده و نه گوشى شنیده و نه بر قلبى خطور کرده باشد!…”.
این شب، شب ارزشمندى است که چند عمل در آن وارد شده است:
اوّل: غسل.
دوم: احیاى آن شب به عبادت که فضیلت بسیار دارد.
سوم: زیارت امام حسین (ع) که زیارت آن حضرت در شب و روز نیمه رجب مورد تأکید قرار گرفته است.
چهارم: شش رکعت نماز بگذارد (هر دو رکعت با یک سلام) و در هر رکعتى “حمد” و “یس” و “ملک” و “توحید” را بخواند .
پنجم: بجا آوردن سى رکعت نماز، که در هر رکعت یک مرتبه “حمد” و ده مرتبه سوره “توحید” را بخواند، در روایتى از رسول خدا (ص) پاداش فراوانى براى این نماز ذکر شده است.
ششم: دوازده رکعت نماز (هر دو رکعت به یک سلام) و در هر رکعت یک بار “حمد” و یک بار “سوره” را مى خوانى و پس از پایان نمازها هر یک از سوره هاى “حمد”، “فلق”، “ناس”، “توحید” و “آیه الکرسى” و همچنین سوره “قدر” را چهار مرتبه مى خوانى و پس از آن، چهار مرتبه مى گویى: سُبْحانَ اللهِ وَ الْحَمْدُ لِلّهِ وَ لاَ اِلهَ إِلاَّ اللهُ وَاللهُ اَکْبَر. سپس مى گویى: أللّهُ أللّهُ رَبِّی، لا أُشْرِکُ بِهِ شَیْئاً، ما شاءَ اللهُ وَ لا حَوْلَ وَ لا قُوَّهَ إِلاَّ بِاللهِ الْعَلِىِّ الْعَظیمِ.
این نماز را “سیّد” در “اقبال” از امام صادق(ع) روایت کرده است.

روز پانزدهم رجب:

روز مبارکى که در آن چند عمل وارد شده است:
اول. غسل کردن.
دوم. زیارت امام حسین (ع). در روایتى از محمّد بن ابى نصر نقل شده است که از امام رضا (ع) سؤال کردم: “در چه ماهى زیارت امام حسین (ع) بهتر است؟” فرمود: “در نیمه رجب و نیمه شعبان”
سوم. بجا آوردن نماز جناب سلمان
چهارم. چهار رکعت نماز بگزارد (هر دو رکعت به یک سلام) و پس از سلام دستهاى خود را بگشاید و بگوید:
اَللّهُمَّ یا مُذِلَّ کُلِّ جَبّار، وَ یا مُعِزَّ الْمُؤْمِنینَ، اَنْتَ کَهْفى حینَ تُعْیینِى الْمَذاهِبُ، وَاَنْتَ بارِئُ خَلْقى رَحْمَهً بى، وَ قَدْ کُنْتَ عَنْ خَلْقى غَنِیّاً، وَلَوْلا رَحْمَتُکَ لَکُنْتُ مِنَ الْهالِکینَ، وَ اَنْتَ مُؤَیِّدى بِالنَّصْرِ عَلى اَعْدآئى، وَ لَوْ لا نَصْرُکَ اِیّاىَ لَکُنْتُ مِنَ الْمَفْضُوحینَ، یا مُرْسِلَ الرَّحْمَهِ مِنْ مَعادِنِها، وَ مُنْشِئَ الْبَرَکَهِ مِنْ مَواضِعِها، یا مَنْ خَصَّ نَفْسَهُ بِالشُّمُوخِ وَالرَّفْعَهِ، فَاَوْلِیآؤُهُ بِعِزِّهِ یَتَعَزَّزُونَ، وَ یا مَنْ وَضَعَتْ لَهُ الْمُلُوکُ نیرَ الْمَذَلَّهِ عَلى اَعْناقِهِمْ، فَهُمْ مِنْ سَطَواتِهِ خآئِفُونَ، اَسئَلُکَ بِکَیْنُونِیَّتِکَ الَّتِى اشْتَقَقْتَها مِنْ کِبْرِیآئِکَ، وَ اَسئَلُکَ بِکِبْرِیآئِکَ الَّتِى اشْتَقَقْتَها مِنْ عِزَّتِکَ، وَاَسئَلُکَ بِعِزَّتِکَ الَّتِى اسْتَوَیْتَ بِها عَلى عَرْشِکَ،فَخَلَقْتَ بِها جَمیعَ خَلْقِکَ فَهُمْ لَکَ مُذْعِنُونَ اَنْ تُصَلِّىَ عَلى مُحَمَّد وَ اَهْلِ بَیْتِهِ.
خدایا اى خوارکننده هر ستمکار سرکش و اى عزت بخش مؤمنان تویى پناهگاه من در آن هنگام که از راهها وامانده شوم و تویى که از روى مهرى که به من داشتى به خلقت من دست زدى در صورتى که از خلقتم بى نیاز بودى و اگر مهر تو نبود بطور مسلم من در زمره نابودان بودم و تویى که مرا بوسیله یارى دادن بر دشمنانم کمک دهى و اگر یارى تو نبود بطور حتم من از رسوایان بودم اى فرستنده رحمت از معدنهاى آن و اى پدید آرنده برکت از جاهاى آن اى که مخصوص داشت خود را به بلندى مقام و رفعت و از این رو دوستانش به عزت او عزیز گردند و اى که پادشاهان طوق مذلت را براى او بر گردن نهاده اند و از سطوتهاى او ترسانند از تو خواهم به حق بود کردنت که آن را از کبریاى خود جدایش کردى و از تو خواهم به حق کبریایت که آن را از عزتت برگرفتى و از تو خواهم به حق عزتت که بوسیله آن بر عرش مستولى گشتى و بدان سبب همه خلق خود را آفریدى و همه به خداییت اعتراف دارند که درود فرستى بر محمّد و خاندانش.

امام صادق(ع) از امیر مؤمنان حضرت على (ع) نقل کرده است که: هر غمزده و اندوهگینى این دعا را بخواند، خداوند متعال اندوه و غم او را برطرف مى سازد.
پنجم. عمل امّ داوود. از مهمترین اعمال روز نیمه ی رجب، عمل “امّ داوود” است که به گفته ی علاّمه مجلسى: “شیخ صدوق”، “شیخ طوسى” و “سیّد بن طاووس”(ره) به سندهاى معتبر آن را نقل کرده اند. این عمل براى برآمدن حاجات و رفع اندوه و غم، حلّ مشکلات و دفع ظلم ستمگران بسیار مؤثّر است.

 محرّمات اعتکاف

کسی که در حالِ‌ اعتکاف ‌می‌باشد، باید از محرّمات اعتکاف که در ذیل می‌آید اجتناب نماید و ارتکاب آنها اعتکاف را باطل می‌کند، ولی وجوب اجتناب از آنها در اعتکافی که واجبِ معیّن نیست، در غیر جماع، بنا بر احتیاط است:
بوی خوش
جماع و آمیزش با همسر
استمناء و لمس و بوسیدن از روی شهوت (بنا بر احتیاط واجب)
ممارات و مجادله کردن
خرید و فروش

آثار اخروی اعتکاف 

آمرزش گناهان: (توبه) “وَ مَن اعتَکِف ایماناً وَ احتِساباً غَفَرَ لَهُ ما تَقّدَمَ مِن ذَنبِهِ” اعتکاف از روی ایمان و یقین، باعث مغفرت معتکف می شود.

نزدیکی به خدا:  در حدیث معراج، خداوند از پیامبر خود سؤال می کند “آیا از آثار گرسنگی وسکوت و خلوت مطلع هستی؟” سپس جواب می دهد که، “یکی از آثار آن، تقرب بندهبه سوی من (خدا) است.”گرسنگی، سجده ، سکوت از غیر کلام خدا و خلوت، همگی در اعتکاف جمع هستند و با این اعمال به خدای سبحان تقرب می جویند.

جلب محبت خدا:  یکی از آثار برجسته اعتکاف، حب خداوند تبارک تعالی است “وَ الذّینَ امَنُوا اَشَّدُ حُبّاً لِلّه؛ (بقره :165) آنان که ایمان آورده اند شدیداً دوست دار خدا هستند.”

تحصیل بهشت الهی: “وَ الذّینَ هُم عَلی صَلواتِهِم یحافظون اوُلئِکَ هُم الوارِثونَ الذّینَ یرِثُونَ الفِردوُسَ هُم فیها خالِدوُن؛ آنان که از نمازهایشان محافظت می کنند آنان وارثان اند آنانی که بهشت را به ارث میبرند و در آن جاودانند (مؤمنون : 9-11).”بی شک اگر معتکف، بتواند در ایام اعتکاف، آن طور که باید و شاید رفتار نماید و رضایت حق تعالی را جلب کند؛ به درجاتی که برای مؤمنان، در نظر گرفته شده، خواهد رسید.

اقسام اعتکاف

اعتکاف بر دو قسم است، مستحب و واجب. در اصل، اعتکاف یک عمل مستحبى است، ولى ممکن است ‏به سببى واجب شود، که از جمله اسباب وجوب اعتکاف، این امور است:

نذر، عهد یا قسم، مثلا انسان نذر کند یا با خداى خود عهد کند یا قسم بخورد که اگر در فلان کار موفق شد، یا از فلان بیمارى شفا پیدا کرد چند روز در مسجد معتکف شود. حداقل مدت اعتکاف سه روز است.

شرط ضمن عقد، مثلا هنگام قرار داد اجاره منزل، صاحب خانه شرط می کند که مستاجر هر سال پنج روز در مسجد معتکف شود و مستاجر نیز این شرط را می پذیرد.

اجاره، مثلا شخصى اجیر مى‏شود که با دریافت مزد-یا بدون دریافت مزد-از طرف میت در مسجد معتکف شود.(مانند نماز استیجارى)

تنظیم:میترا نامجو

شاید برای شما جالب باشد:

 این مطلب را برای دوست خود ارسال نمایید